Giá nào cũng có

Tại TP.HCM, trên các tuyến đường Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Thị Minh Khai, Tô Hiến Thành, Nguyễn Trãi… bày bán nhiều loại gối ép hơi, gối thường, thú bông với giá chỉ từ vài chục ngàn đồng. Một người bán hàng trên đường Cách Mạng Tháng Tám khoe: “Loại này đã được hút chân không, rất sạch sẽ. Khi sử dụng chỉ việc cắt ni lông, gối sẽ tự động bung lên, rất êm ái, 80.000đ/cái (kích cỡ 50x70cm). Loại rẻ hơn thì giá 50.000đ. Loại không ép hơi giá chỉ 35.000đ/cái”. Người bán hàng khẳng định chắc nịch “đều bằng gòn công nghiệp cả, bảo đảm chất lượng”.

Tại các cửa hàng chuyên bán chăn-drap-gối trên đường Ngô Gia Tự, Tô Hiến Thành, Cách Mạng Tháng Tám, Lê Văn Sỹ… chủ yếu bán gối ép hơi, không bán gối thông thường với giá bán cao hơn ở vỉa hè. Loại thấp nhất cũng 80.000đ/cái. Nếu nhìn bên ngoài rất khó để phân định chất lượng vì loại gối ép hơi nào cũng có áo bọc màu trắng, được rút hết hơi, ép sát cứng và đều có một tờ nhãn to in hình người phụ nữ hoặc đứa trẻ đang nằm thư giãn, thoải mái.

Thú nhồi bông cũng được bán trên rất nhiều lề đường (Võ Thị Sáu, Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Oanh…) với đủ chủng loại và kích cỡ. Chưa tính đến thành phần, chất liệu của sản phẩm như thế nào, cho tới khi chúng nằm trong vòng tay của những đứa trẻ, các con thú cũng đã bám không ít bụi đường. Giá thú nhồi bông rất đa dạng, tùy theo loại và kích cỡ, dao động từ khoảng 50.000đ đến 500.000đ/con. Người bán hàng nào cũng khẳng định “thú được nhồi bằng gòn công nghiệp, sạch sẽ, êm ái”. Chúng tôi mua bốn loại gối khác nhau được ép hơi rất đẹp, giá từ 35.000 - 150.000đ/cái về cắt ra để kiểm chứng thì ghi nhận một tình trạng đáng sợ, bên trong ruột gối là một đống bùi nhùi, đen đúa, rất khó để phân định chính xác đó là nguyên liệu gì; một phần có thể là vải vụn được xay nhuyễn, phần khác là những vụn mút xốp… Khi cắt lớp áo gối thì bụi bẩn tràn ra bay tứ tung.

Gối ép hơi thoạt nhìn rất đẹp nhưng ruột bên trong chứa đầy vụn vải phế liệu

Vào “lò” gối, thú bông

Qua mấy con hẻm ngoằn ngoèo, chúng tôi có mặt ở cơ sở sản xuất gối hơi, thú bông trên đường Trịnh Thị Miếng, xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, TP.HCM. Ở đây, chỉ với ba-năm nhân công nhưng mỗi ngày cho “ra lò” hàng trăm chiếc gối, thú bông đủ loại và phân phối khắp các chợ sỉ, lẻ, cửa hàng, điểm bán ở TP.HCM và các tỉnh miền Trung, miền Tây… Đập vào mắt chúng tôi là cả đống nguyên liệu hỗn tạp gồm vải vụn, rẻo mút xốp, cao su phế liệu lẫn cả giấy, rác, côn trùng chết… bốc mùi ẩm mốc, bụi lông bay mù mịt. Tất cả những thứ này được ba công nhân nhồi nhét đầy vào vỏ gối may sẵn. Ngồi ngập giữa đống nguyên liệu vây xung quanh, hầu hết nhân viên đều đeo khẩu trang, mặc đồ kín từ cổ đến chân.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hàng tấn nguyên liệu ở đây được mua với giá rẻ bèo chỉ vài ngàn đồng/kg từ các cơ sở may quần áo, giày dép, nón bảo hiểm… Tất cả được chở đến mỗi ngày, tập kết ở khoảng trống phía sau cơ sở. Lân la dò hỏi, nhân viên ở đây cho biết: “Trời mưa, nguyên liệu bị ướt thì chờ nắng khô làm tiếp, khi nhồi vào rồi may kín, sạch dơ đâu ai biết!”. Lẫn trong đống nguyên liệu có cả gián chết. Tôi tỏ vẻ ngạc nhiên thì một thanh niên nói tỉnh queo: “Lẫn côn trùng chết là chuyện thường, vì nguyên liệu về đổ đống rồi cho vô vỏ gối chứ có qua xử lý gì đâu…”. Đáng nói, từ một “lò” nhưng sản phẩm gối gắn đủ tên hiệu như: A. Nhiên, K. Oanh, H. Hoa… và toàn ghi địa chỉ “ma”.

Cơ sở này còn làm thú nhồi bông với nguyên liệu tương tự. Một nữ công nhân cho biết: “Phải cho một ít bông nhân tạo xung quanh để tạo cảm giác mềm mại, còn ruột bên trong phải là vải phế liệu thì con thú mới... đứng dáng”.

Nguyên liệu làm ruột gối như một bãi rác phế thải

Độc hại nhưng không quy định tiêu chuẩn

Theo BS Trần Thiên Tài, Phòng khám Dị ứng - miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM, tình trạng bị dị ứng ngày càng phổ biến, nguyên nhân do môi trường ô nhiễm, do thức ăn… Gối, thú nhồi bông được nhồi bằng những nguyên liệu kém chất lượng là môi trường rất thuận lợi cho vi khuẩn, nấm mốc sinh sôi nảy nở.

“Những bụi vải, sợi tơ từ sản phẩm kém chất lượng có thể gây nên nhiều bệnh lý cho da, đường hô hấp. Cụ thể là gây viêm mắt, viêm mũi dị ứng, nổi mề đay, làm tăng nặng tình trạng bệnh hen suyễn. Việc thường xuyên trực tiếp hít vào những bụi bẩn còn làm viêm nhiễm đường thở, gây viêm phế quản và lâu dài dẫn đến viêm phổi. Mặt khác, những gối kém chất lượng, quá cứng hoặc quá mềm sẽ không đỡ được hoặc gây đau, mỏi cổ, ảnh hưởng đến cột sống, với trẻ nhỏ sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sự hình thành xương” - BS Lê Ngọc Diệp, Trưởng phòng khám Da liễu cơ sở II, ĐH Y Dược TP.HCM cảnh báo.

TS Phạm Thành Quân - Trưởng khoa Hóa, ĐH Bách khoa TP.HCM cho biết, có quy định về tiêu chuẩn áp dụng cho vải bọc gối phải đảm bảo về độ bền, độ ma sát, thấm nước, thoát mồ hôi và không có hóa chất độc hại như formaldehyd, chất thơm quá nồng độ… nhưng không có quy định về tiêu chuẩn áp dụng cho ruột gối nên các cơ sở muốn độn gì thì độn, không ai kiểm soát. Để đảm bảo chất lượng, an toàn cho sức khỏe, ruột gối phải dùng bông gòn thiên nhiên, gòn nhân tạo đã qua xử lý có độ mềm mại, thấm hút tốt, giữ độ đàn hồi… Nguyên liệu nhồi gối từ vải phế phẩm không qua chọn lọc, xử lý sẽ tiềm ẩn nguy cơ nhiễm hóa chất độc hại, chất thơm quá liều lượng… nhiều nguy hại đến sức khỏe.

An Hà - Nguyễn Cẩm